Bệnh tiêm hạch hại lúa: Nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng trừ

Bệnh tiêm hạch trên lúa, do nấm Sclerotium oryzae gây ra, là một trong những bệnh hại nghiêm trọng có thể xảy ra trong bất kỳ giai đoạn sinh trưởng nào của cây lúa. Bệnh này thường bùng phát mạnh vào tháng 9 – 10, gây thiệt hại đáng kể về năng suất. Hãy cùng KingAzone tìm hiểu chi tiết về bệnh tiêm hạch, dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng trừ hiệu quả.

Tên gọi và phân bố

• Tên thường gọi: Bệnh tiêm hạch lúa, thối thân lúa.
• Tên khoa học: Sclerotium oryzae.

Bệnh tiêm hạch là một trong những bệnh hại phổ biến và nguy hiểm ở nước ta cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới. Tại Ấn Độ, bệnh này có thể làm chết đến 70 - 80% mạ. Ở miền Nam Việt Nam, bệnh thường xuất hiện nghiêm trọng ở các tỉnh như Bạc Liêu, Cần Thơ, và Sóc Trăng. Ở miền Bắc, bệnh này cũng đã xuất hiện hàng năm từ năm 1954, gây ra nhiều tổn thất cho nông dân.

Triệu chứng của bệnh tiêm hạch lúa

Triệu chứng bệnh tiêm hạch thường xuất hiện dưới bẹ lúa thấp, sau đó lan rộng ra các bộ phận khác. Đầu tiên, lá lúa xuất hiện chấm nâu, chuyển thành nâu đậm và sau đó thành đen. Bệnh khiến các bộ phận bị nhiễm thối nhũn, làm lá vàng và héo khô.

• Cây lúa có thể trổ bông nhưng hạt lép nhiều.
• Vào cuối giai đoạn sinh trưởng, hạch nấm thường hình thành ở ống rạ gần mặt nước, ống rạ bị bệnh thường có mùi hôi và phân giải thành chất nhầy.
• Rễ cây lúa bị thối đen, dẫn đến cây bị lụn xuống.

Nguyên nhân gây bệnh tiêm hạch

Nấm Sclerotium oryzae lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1876. Nấm này phát triển mạnh trong điều kiện ngập nước, thiếu ánh sáng và khi cây lúa bị sây sát hoặc sinh trưởng yếu. Các yếu tố như bón phân không cân đối và mật độ cấy quá dày cũng tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển.

• Nấm hình thành hạch có thể sống từ 2 đến 3 năm trong điều kiện khô, và có thể tồn tại lâu hơn trong môi trường nước lạnh.
• Nhiệt độ tối ưu để nấm phát triển là 25 - 30 độ C.

Biện pháp phòng trừ bệnh tiêm hạch hại lúa

Để kiểm soát bệnh tiêm hạch, nông dân cần thực hiện các biện pháp sau:

1. Sử dụng giống lúa kháng bệnh: Nên chọn các giống lúa Japonica, có khả năng chống bệnh tốt hơn so với giống Indica.

2. Quản lý rơm rạ: Dọn sạch rơm rạ và gốc rạ sau vụ thu hoạch, không để chất thành đống. Cày úp gốc rạ để tiêu diệt nguồn bệnh.

3. Áp dụng kỹ thuật canh tác lúa cải tiến (SRI): Giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh từ đầu, hạn chế sâu bệnh.

4. Bón phân cân đối: Sử dụng phân bón NPK tổng hợp chuyên dụng cho lúa, theo đúng liều lượng và hướng dẫn của nhà sản xuất.

5. Phát hiện và xử lý sớm: Khi phát hiện sâu bệnh, cần vớt bỏ các lá lúa già, thay nước ruộng và phun các loại thuốc bảo vệ thực vật phù hợp để tiêu diệt ổ bệnh.

Kết luận

Bệnh tiêm hạch hại lúa do nấm Sclerotium oryzae là một mối đe dọa lớn đối với sản xuất lúa. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng trừ sẽ giúp nông dân bảo vệ vườn lúa của mình, đảm bảo năng suất và chất lượng. KingAzone chúc bà con có những vụ mùa bội thu và thành công trong canh tác!