1. Tuyến Trùng Hại Thân Lúa

* Nguyên Nhân

Do Ditylenchus angutus

* Đặc Điểm Phát Sinh

Nhiệt độ thích hợp cho tuyến trùng xâm nhiễm vào lúa từ 27 - 30°C. Cao điểm gây hại thường vào tháng 5, tháng 7 và tháng 11 trong năm.

Tuyến trùng tồn lưu trên phần gốc rạ sau thu hoạch và sau đó phát triển trên các chồi chét, Khi đưa nước vào để canh tác vụ sau chúng tiếp tục phát triển, gây hại.

Tuyến trùng ký chủ trên các loại lúa dại, cỏ dại và nhiều cây mọc hoang khác. 

Tuyến trùng D. angutus là loài ký sinh ở vùng trũng, ruộng lúa nước và đất thấp với ẩm độ >75%. Bệnh thường phát sinh vào mùa mưa và trên những chân ruộng trũng, thấp có nhiều nước. 

* Triệu Chứng

Vết bệnh làm trắng lá và từ phần đọt bông hoặc gốc lá trở lên. Vết bệnh trên lá hoặc đọt bông chuyển sang màu xanh nâu, sau thành nâu thâm và xoắn lại. Những lá non xoắn và không trỗ thoát, thậm chí bị phá hủy, phần phía dưới chun xuống trông giống vết sâu năn.

Biện Pháp Phòng Trừ

Đốt tàn dư sau thu hoạch ở những chân ruộng bị nhiễm bệnh nặng, diệt    trừ cỏ dại, cây mọc hoang và gốc rạ trên ruộng lúa. Tránh để gốc rạ trên đồng ruộng mọc lúa chét, lúa mọc hoang và cỏ dại ngăn chặn sự tồn tại và phát triển lây lan sang vụ sau

Kiểm soát và chọn lọc giống lúa cho các vùng đất trũng, sử dụng giống ngắn ngày đặc biệt từ đất mạ. Chọn đất không nhiễm tuyến trùng để gieo mạ.

Sử dụng cây luân canh không phải là ký chủ của loài D. angutus.

Không tưới nước theo rãnh hoặc mương máng chảy tràn làm lây lan nguồn tuyến trùng trên ruộng lúa.

1. Tuyến Trùng Hại Rễ Lúa

* Nguyên Nhân

Do Hirshmanniella spp.

* Đặc Điểm PHát Sinh

Phát triển mạnh nhất vào thời điểm giữa đẻ nhánh và trổ bông.

Tuyến trùng tồn tại sau thu hoạch trên cỏ dại và các cây ký chủ khác, trên chồi chét và gốc rạ, và cả ở trong đất.

Trên đất bỏ hoang tuyến trùng tồn tại trong điều kiện nhiệt độ cao nhất 35 - 45°C và thấp nhất là 8 - 120C.

1. oryzae truyền lan qua nước tưới, mương máng và ruộng ngập nước, qua dụng cụ canh tác, qua ruộng mạ sang ruộng cấy.

Điều kiện luân canh và phân bón đều ảnh hưởng tới mật độ tuyến trùng, đặc biệt trên đất hai vụ lúa và chuyển từ vụ lúa mùa mưa sang mùa khô.

* Triệu Chứng

Lúa bị tuyến trùng gây hại khó biểu hiện triệu chứng trên cây ngay ngoài đồng

ruộng. Bệnh xuất hiện sớm ở giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây lúa làm giảm

chồi gốc, đẻ nhánh ít, cây lúa chuyển màu vàng, ra hoa chậm tới 14 ngày. Khi bị tuyến trùng xâm nhập rễ lúa biến màu vàng nâu và thối.

Biện Pháp Phòng Trừ

Sử dụng đất khô và các cây trồng không phải là ký chủ của loài này như: đậu đãi, đậu tương, khoai lang, cao lương, kê, bông, hành tỏi trong luân canh hạn chế tuyến trùng.

Không tưới nước theo rãnh hoặc mương máng chảy tràn làm lây lan nguồn tuyến trùng trên ruộng lúa.

1. Tuyến Trùng Khô Đầu Lá Lúa

* Nguyên Nhân

Do Aphelenchoides besseyi

* Đặc Điểm Phát Sinh Gây Hại

Tuyến trùng phát triển ở nhiệt độ thích hợp là 28°C, tối thiểu là 13°C và tối đa là

43°C.

Vòng đời từ 3 - 6 ngày, ở nhiệt độ 25 - 31°C và 9 - 24 ngày ở nhiệt độ 14 - 20°C.       Tuyến trùng chết ở nhiệt độ 54°C trong 10 phút, ở nhiệt độ 44°C trong 4 giờ.

Ẩm độ thích hợp cho tuyến trùng phát triển là 70 - 90%, ẩm độ 100% hoặc mưa ẩm thuận lợi cho sự di chuyển, lan truyền từ cây nọ sang cây kia.

* Triệu Chứng Bệnh

Tuyến trùng hại trên lúa và phần ngọn cây lúa gây hiện tượng xoắn mút đầu lá lúa

hoặc trắng ngọn, triệu chứng biểu hiện đặc trưng nhất vào thời kỳ lúa đứng cái - đòng - trỗ.

Cây bị hại phát triển không bình thường, đầu lá bị khô tóp, chóp lá biến màu trắng xám, lá và lá đòng cổ bông xoắn lại, cây thấp lùn, ít dảnh, nghẹn đòng, bông ngắn trỗ không thoát và hạt trắng lép giống triệu chứng bệnh khô đầu lá lúa do sinh lý vào cuối giai đoạn làm đòng đến trỗ, chín muộn.

Tuyến trùng chui vào nách lá di chuyển lên hoa sau đó chui vào hạt làm bông kém phát triển, cổ bông chun lại, bông nhỏ, hạt có thể không chín được làm giảm năng suất tới 50% hoặc hơn nữa.